طراحی مطب/کلینیک دندانپزشکی
طراحی مطب/کلینیک دندانپزشکی
طراحی مطب/کلینیک دندانپزشکی و به طور کلی فضاهای درمانی با توجه به کاربردی که دارند و افراد هنگام بیماری آن را تجربه میکنند، معمولا مورد کمتوجهی قرار میگیرند به طوری که افراد ترجیح میدهند تا با طراحی و اجرای سادۀ این محیطها، هزینهها را به حداقل برسانند. اما طراحی نامناسب مطب نارضایتی کاربران و مراجعین را به همراه دارد و احساسهای ناخوشایندی در آنها به وجود میآورد.
طراحی درست وقتی اهمیت خود را کاملا نمایان میکند که تعریف صحیحی از طراحی مطب دندانپزشکی داشته باشیم و نسبت به تفاوت ضوابط طراحی آن با کلینیک دندانپزشکی آگاه باشیم. پس از آن نوبت میرسد به اینکه با برنامهریزی مناسب، جانمایی صحیح فضاها و در نظر گرفتن همۀ استانداردهای لازم، طرحی ارائه کنیم که جوابگوی نیازهای همه کاربران باشد و احساس رضایت را برای آنها به ارمغان بیاورد.
طراحی مطب دندانپزشکی دقیقاً چه کاری است؟
وقتی صحبت از طراحی فضاهای درمانی به میان میآید، منظور ما صرفاً تهیۀ مبلمان جدید و یا ایجاد تغییرات جزئی در پوشش سطوح نیست؛ بلکه هدف از طراحی خلق محیطی است که علاوه بر زیبایی و آرامشبخش بودن، عملکرد مناسبی هم داشته باشد.
پس میتوان گفت طراحی مطب دندانپزشکی در واقع هر اقدامی است برای داشتن یک مطب زیبا و چشمنواز و در عین حال پویا و کارآمد.
تفاوت بین مطب و کلینیک دندانپزشکی
همان طور که میدانید مجوز تأسیس و پروانۀ بهرهبرداری از کلینیک به صورت کلی توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و از طریق دانشگاههای علوم پزشکی مربوطه صادر میشود. کلینیکها میتوانند به صورت خصوصی، دولتی یا خیریه باشند و هر کلینیک به جز مؤسس، باید برای هر شیفت فعال خود، مسئول فنی پزشک داشته باشد.
اما به صورت عامیانه به فضای درمان دندانپزشکی که بیش از دو یونیت داشته باشد، از فضاهای استاندارد مصوب برخوردار باشد و از دستورالعملهای مشخصشده پیروی کند کلینیک گفته میشود.
این در حالی است که مطبها عموما از متراژ کمتری برخوردارند و تعداد یونیتهای دندانپزشکی در آنها معمولا کمتر از دوتاست. در تأسیس و طراحی مطب دندانپزشکی معمولا خبری از قوانین سختگیرانه (همچون مواردی که در درمانگاهها رعایت میشود) نیست!
چرا دیزاین مطب دندانپزشکی از اهمیت زیادی برخوردار است؟
معمولاً مطبهای دندانپزشکی فضاهای کسلکننده و بیروحی هستند که با توجه به ماهیت درمانیشان فضایی استرسزا محسوب می شوند. با این حال، روند طراحی آنها در چند سال گذشته تغییرات زیادی کرده و امروزه تأثیر بالقوۀ فضاهای پزشکی بر سلامت روانشناختی بیماران، به طور گستردهای، پذیرفته شده است. طی این تغییرات، محیطهای دندانپزشکی با کمک علم طراحی داخلی معاصر، ظاهری با رنگهای دلپذیر، بافتهای جذاب و آثار هنری متناسب به خود گرفته و به محیطهایی آرامشبخش و قابل اعتماد تبدیل شدهاند.
به علاوه نتایج تحقیقات به عمل آمده حاکی از آن است که طراحی مطب دندانپزشکی در پروسۀ درمان بیماران نیز نقش دارد و میتواند روند بهبود بیماران را سرعت ببخشد. این عامل حتی می تواند موجب افزایش رضایت مندی پرسنل و مراجعین به طور همزمان باشد.
شرایط معماری داخلی طراحی مطب/کلینیک دندانپزشکی
۱ -برای کلیه اتاق ها نور و تهویه مناسب در طراحی داخلی کلینیک در نظر گرفته شود.
۲ -دیوار و سقف کلیه اتاق ها راهروها انبار ها و سالن بایستی سالم بدون شکستگی و درز باشد.
۳ -ساختمان باید دارای لوله کشی آب سرد و گرم باشد.
۴ دیوار ها ترجیحاً تا ارتفاع یک متر و ۸۰ متر از کف سنگ کاشی و سرامیک باشد و بقیه دیوار و سخت به رنگ روغنی روشن رنگ آمیزی شده باشد.
۵ -فضای اتاق استریل باید به نحوی باشد که محل استقرار و اتوکلاو سونیک و قفسه های نگهداری و بسته ها و تجهیزات استریل در آن جانمایی شود.
۶ -اتاق استریل باید دارای سینک شستشو وکابینت باشد.
۷ -کلیه کف اتاق ها سالن راهروها انبار ها بایستی بدون درز و شکستگی و جنس قابل شستشو باشند.
۸ -سرویس بهداشتی کلینیک باید از نوع چینی و بدون پایه بوده و فاضلاب آن ها به طریق بهداشتی دفع گردد.
۹ -شیر آب کلینیک دندانپزشکی از نوع پدالی آرنج اتوماتیک باشد و سرویس بهداشتی مجهز به آب سرد و گرم باشد.
۱۰ -در و پنجره ها بایستی سالم و رنگ آمیزی شده باشند البته پنجره های آلومینیومی نیاز به رنگ آمیزی ندارد.
۱۱ -کف توالت و محوطه دستشویی بدون درز و شکاف از جنس قابل شستشو و سرامیک غیر لغزنده یا سنگ بدون خلل و فرج باشد.
۱۲ -کف توالت و محوطه دستشویی دارای شیب مناسب به طرف کفشوی و کاسه سنگ توالت باشد.
۱۳ -کاسه سنگ توالت در جنس چینی و بدون شکستگی و ترک خوردگی باشد .
۱۴-کاسه سنگ توالت مجهز به فلاش تانک برای شستشو باشد.
۱۵ -کلیه پنجره های بازشو به فضای باز و یا حیاط خلوت مجهز به توری فلزی باشند.
۱۶ -سیم کشی برق درمانگاه روی اصول فنی و رعایت نکات ایمنی از داخل کار شده باشد.
۱۷ -نصب دستگیره حمایتی به دیوار توالت های مورد استفاده بیماران الزامی است.
شرایط بهداشتی درجهت اقدام برای طراحی مطب/ کلینیک دندانپزشکی
۱ -کلینیک دندانپزشکی در حال تاسیس لوله کشی آب سرد و گرم باشد.
۲ -برای کلیه اتاق ها نور و تهویه مناسب باید در نظر گرفته شود.
۳ -کلیه اتاق های کلینیک بایستی دارای دستشویی مجهز به آب سرد و گرم و حوله کاغذی باشند.
۴ -تهویه مناسب جهت داخل و خارج شدن هوای کلینیک که همیشه پاک و عاری از بود باشد.
۵ -وجود و طراحی اتاق استریل برای جانمایی قفسه های نگهداری بسته ها و تجهیزات استریل
۶ -سرویس های بهداشتی بایستی در هر طبقه مجزا برای مردان و زنان در نظر گرفته شود.
۷ -آبدارخانه باید دارای شرایط بهداشتی مندرج در مقررات بهداشتی باشد.
۸ -نصب لاستیک یا شیار به پله های کلینیک الزامی است و پله های مشرف به پرتگاه حتماً باید مجهز به نرده و حفاظ باشند.
۹ -میز ها صندلی ها و قفسه های کلینیک باید کاملاً تمیز وسالم و رنگ آمیزی شده باشند.
۱۰ -در کلیه اتاق ها راهروها و سالن ها محوطه توالتها باید دارای زباله دان دربدار زنگ نزن و مجهز به کیسه زباله باشند.
۱۱ -وجود دستگاه آبسردکن برقی در سالن انتظار الزامی می باشد.
۱۲ -به طور منظم نظافت رعایت شود و محلهای آلوده کلینیک باید گرم زدایی شود.
۱۳ -یخچال جهت مصارف دارویی باید جدا از سایر یخچال ها باشد.
۱۴-یک محل جهت نگهداری موقت زباله باید در کلینیکدندانپزشکی وجود داشته باشد.
۱۵ -تخلیه مرتبط سطل ها و مخازن زباله و شستشوی آنها
۱۶ -وجود( سیفتی باکس) برای اتاقهای درمان جهت جمع آوری پسماندهای نوک تیز و برنده
۱۷ -واکسیناسیون علیه بیماری های واگیردار بیماری های واگیر دار برای تمامی کارکنان شاغل در کلینیک الزامی می باشد.
18 -استفاده از روش مناسب دستکش ماسک عینک و سایر لوازم محافظتی توسط دندانپزشک و دستیار دندانپزشک در هنگام فعالیت درمانی الزامی می باشد.
۱۹ -فضای جدا برای تعویض و آویزان نمودن لباس کارکنان و مراجعه کنندگان که باید جدا از اتاق درمان باشد.
بخشهای مختلف مطب دندانپزشکی
در طراحی مطب دندانپزشکی باید به این موضوع دقت کرد که یک مطب دندانپزشکی استاندارد چه کاربریهایی در خود جای میدهد؟
با دستهبندی این فضاها و شناخت ویژگی هر کدام میتوان برنامهریزی مناسبتری برای طراحی آنها داشت.
به طور کلی هر مطب دندانپزشکی به سه بخش اصلی تقسیم میشود:
- بخش پذیرش و انتظار
- بخش درمان
- بخش خدمات
۱- بخش پذیرش و انتظار
همانطور که میدانید این قسمت اولین محل برخورد مراجعین با فضای مطب است و نحوۀ طراحی آن میتواند تاثیر بسزایی در برداشت آنها از فضای کلی مطب و حسوحال آن داشته باشد. در طراحی اتاق انتظار به این موارد توجه کنید:
- امکان کنترل تردد افراد به فضای درمان و ورود و خروج آنها توسط منشی وجود داشته باشد.
- منشی دسترسی مناسبی به اتاقهای درمان داشته باشد و امکان تعامل او با پزشک فراهم باشد.
- میز پذیرش در محل مناسبی قرار گیرد به طوری که افراد در بدو ورود قادر به دیدن آن و تشخیص مسیر خود باشند و دچار سردرگمی نشوند.
- جهت دعوت افراد به آرامش، در طول زمان انتظار آنها، از رنگها و عناصر آرامبخش در این قسمت استفاده شود.
۲- بخش درمان
این قسمت شامل فضاهایی همچون اتاق پزشک، اتاقهای درمان، اتاق استرلیزاسیون (CSR) و… است. مواردی که در طراحی فضای درمان باید مد نظر قرار بگیرد به طور مختصر به شرح زیر است:
- هر یونیت دندانپزشکی جهت استقرار به ۱۱ مترمربع فضای مفید نیاز دارد.
- در صورت امکان بهتر است یک یونیت مجزا برای کودکان تعبیه شود.
- کلیۀ سطوح این بخش میبایست از متریال مقاوم، قابل شستشو و ضدعفونی باشند.
- هر یونیت باید فضای مستقلی داشته باشد، برای تفکیک آنها میتوان به جای دیوارهای صلب از پارتیشنهای منعطف و دکوراتیو استفاده کرد.
- در این بخش نحوۀ دسترسی خصوصی پزشک به فضاهای خدماتی مانند سرویس و آبدارخانه اهمیت ویژهای دارد.
۳- بخش خدمات
بخش خدمات در مطبهای دندانپزشکی شامل آبدارخانه، سرویسهای بهداشتی، رختکن پرسنل و بیماران و… است که با وجود اهمیت کمتر نسبت به سایر بخشها مواردی را باید در طراحی آنها رعایت نمود:
- حداقل عرض آبدارخانه جهت نصب یک ردیف کابینت ۱/۵ متر است.
- اگر فضای کافی در اختیار دارید بهتر است سرویس پرسنل و مراجعین را به صورت مجزا طراحی کنید و ورودی هر یک را در محل متناسب قرار دهید تا حریم شخصی آنها حفظ شود.
- در فضاهای خدماتی بهتر است همه سطوح از کاشی و سرامیکهایی مقاوم، بدون خلل فرج و به رنگ روشن انتخاب شوند تا آلودگیها در آن مشخص شده و هر چه سریعتر نسبت به نظافت آنها اقدام صورت پذیرد.
انواع ایدههای طراحی مطب دندانپزشکی
در این بخش با ایدههایی که میتواند مطب دندانپزشکی شما را از متمایز و خاص کند آشنا شوید.
ایجاد فضایی آشنا و نزدیک به خانه
نتایج تحقیقات نشان دادهاند که حضور در فضایی ناآشنا یکی از عوامل استرسزا در ذهن مراجعین است. با استفاده از فرمهایی که یادآورد فضای خانه هستند مانند سقفهای شیبدار یا اکسسوریهایی که به افراد احساس حضور در محیطی صمیمی را القا میکند میتوان این حس ناخوشایند را تا حد زیادی کنترل کرد.
استفاده از رنگها و نورپردازی انرژیبخش
به جای پوشش سفیدرنگی که بر روی دیوار اکثر مطبها دیده میشود، کمی جسارت به خرج دهید و از رنگهای تازه استفاده کنید. طیفهای نارنجی، آبی، سبز و رنگهای متالیک و براق جزو ترندهایی هستند که طرفداران زیادی هم پیدا کردهاند. همچنین از ترکیب دو المان نور و رنگ غافل نشوید. این دو میتوانند خصوصیات یکدیگر را تشدید یا تعدیل کنند و ترکیب آنها میتواند منجر به خلق فضایی پویا و بهیادماندنی شود.
بهکارگیری تمهای دکوری منحصربهفرد
باتوجه به ماهیت مطب و سلایق پزشک، تم دکوری منحصر به خود را بسازید. به هر میزان که میتوانید (البته با در نظر گرفتن استانداردهای طراحی مطب دندانپزشکی) از ایدههای دکوراسیون معمول فاصله بگیرید و دکور جذاب و مخصوص به خود را خلق کنید.
ایجاد محیطی آرامشبخش با حضور گیاهان سبز
گیاهان چاشنیهای بسیار عالی برای هر فضایی محسوب میشوند!
مطالعات نشان میدهند که آنها علاوه بر زیبایی، احساس نشاط و سلامتی را هم به افراد القا میکنند. توصیه میکنیم برای بهرهمندی از این خواص از بهکاربردن گیاهان مصنوعی خودداری کنید و تجربۀ لمس واقعی گیاهان سبز را در اختیار مراجعین خود قرار دهید.
طراحی مبلمان بر اساس فضای موجود
سادهترین روش برای تکمیل دکوراسیون مطب دندانپزشکی، خرید مبلمان آماده و قراردادن آنها در محیط است؛ حال آن که با کمک متخصصین این حوزه شما میتوانید میز رسپشن، نیمکتهای انتظار و همۀ مبلمان خود را بر اساس فرم و شرایط حاکم بر محیط خود طراحی کنید و از داشتن یک مطب دندانپزشکی منحصربهفرد و بینظیر لذت ببرید.
برای دیدن ایده های داخلی مطب دندانپزشکی کلیک کنید
دیدگاهتان را بنویسید